O projekcie ISOK

Zapewnienie efektywnego systemu osłony kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami jest szczególnie istotne z uwagi na rosnącą liczbę tego typu zdarzeń oraz coraz większą skalę skutków zarówno ekonomicznych, jak i społecznych, które one wywołują. Kwestią coraz bardziej istotną staje się poprawa skuteczności zarządzania ryzykiem powodziowym.

Tło projektu

Dotychczasowe działania polegające na budowie coraz bardziej skomplikowanych i coraz droższych systemów technicznego zabezpieczenia przed powodzią nie przynoszą efektów. Zaś budowa nowych zabezpieczeń (np. obwałowań) zwiększa ryzyko strat, gdyż często bardzo intensywnie zagospodarowuje się obszary chronione tym zabezpieczeniem, a tymczasem jego ewentualna awaria, powoduje, że dotąd chronione obszary podlegają zalaniu, co generuje olbrzymie straty. Dlatego właśnie tak ważne jest wyselekcjonowanie obszarów zagrożonych powodzią. Pozwoli to w miarę potrzeb na podjęcie świadomych decyzji odnośnie lokalizacji inwestycji.

Dodatkowym problemem jest fakt, że istniejące w Polsce systemy informatyczne wykorzystywane do osłony ludności i gospodarki, są rozproszone i niejednolite, oparte na różnych rozwiązaniach technicznych oraz posługujące się różnymi danymi (bazami danych). Nie daje to wystarczającej gwarancji skutecznego powiadamiania i ostrzegania ludności oraz instytucji o zagrożeniach. Brakuje rozwiązania systemowego, które jest niezbędne do zapewnienia sprawnego funkcjonowania zarządzania kryzysowego w Polsce.

W odpowiedzi na istniejące problemy pojawiła się inicjatywa mająca na celu konsolidację informacji o zagrożeniach i umieszczenie ich w profesjonalnym systemie informatycznym, wykorzystującym zintegrowaną bazę danych oraz nowoczesny moduł rozpowszechniania informacji do końcowych użytkowników, zapewniając dostęp zarówno dla administracji, jak i indywidualnego obywatela. Informatyczny System Osłony Kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami ma się przyczynić do rozwiązania bądź zminimalizowania szeregu problemów związanych z zagadnieniem zarządzania kryzysowego w Polsce, ze szczególnym ukierunkowaniem na zagrożenia powodziowe.

Mając na uwadze skalę strat powodowanych przez katastrofy naturalne w Polsce (każdego roku z rezerwy celowej budżetu państwa na usuwanie skutków klęsk żywiołowych wydatkowane są wielomilionowe kwoty. Dla przykładu powódź w 1997 spowodowała straty materialne szacowane na 12 mld zł oraz pociągnęła za sobą 55 ofiar śmiertelnych, natomiast powódź z roku 2010 spowodowała straty rzędu 14 mld zł), zakres projektowanego systemu będzie obejmował w pierwszej kolejności zagrożenia związane z nadzwyczajnymi zjawiskami atmosferycznymi, hydrologicznymi i technologicznymi.

Dodatkowym motywatorem zintensyfikowania działań zwiększających bezpieczeństwo kraju w kontekście zjawiska powodziowego, stała się Dyrektywa 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dn. 23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim, potocznie zwana Dyrektywą Powodziową, która weszła w życie 26 listopada 2007 r. Nakłada ona na Państwa Członkowskie obowiązek przygotowania dokumentów planistycznych w zakresie zarządzania ryzykiem powodziowym oraz zapewnienia społeczeństwu dostępu do ich wyników.

Projektowany od pewnego czasu zakres projektu ISOK, po powodzi 2010 r. został przebudowany poprzez połączenie z dwoma innymi planowanymi do realizacji projektami. Nowy ISOK został ukierunkowany głównie na zagrożenia powodziowe, jako najdotkliwsze i najczęściej nawiedzające nasz kraj.

Odbiorcy produktów ISOK

Projekt kierowany jest przede wszystkim do społeczeństwa, gdyż dzięki projektowi każda osoba dysponująca komputerem z dostępem do Internetu, będzie mogła sprawdzić, czy zamieszkuje obszar zagrożony powodzią, a jeśli tak, to o jak dużym stopniu zagrożenia.

Odbiorcami rezultatów projektu będą także instytucje odpowiedzialne za planowanie przestrzenne oraz planowanie ochrony przed powodzią. Przede wszystkim będą to regionalne zarządy gospodarki wodnej, odpowiedzialne za ochronę obszarów zagrożonych powodzią przed zagospodarowaniem ich w sposób utrudniający ochronę. Za planowanie przestrzenne odpowiadają natomiast włodarze gmin i marszałkowie województw. To ich obowiązkiem będzie uwzględnienie wyników projektu (Mapy Zagrożenia Powodziowego i Mapy Ryzyka Powodziowego) w planach zagospodarowania przestrzennego gmin i województw.